Door nieuwe sanctiemaatregelen mag er vanaf 5 december aanstaande in de Europese Unie geen ruwe Russische olie meer worden geïmporteerd. Op 5 februari volgt de volgende stap, en mogen er ook geen kant- en klare Russische brandstoffen meer worden geïmporteerd. “Die maatregelen hakken er juist voor diesel hard in, omdat 30 tot 40 procent van ‘onze’ diesel uit Rusland komt”, vertelt Willem-Henk Streekstra, directeur van VOTOB. “Sinds de start van de oorlog in Oekraïne ligt dat aandeel wel wat lager, maar nog altijd hoog.”
De ruwe olie uit Rusland is volgens Streekstra bij uitstek geschikt voor het maken van diesel. De olie die gebruikt wordt voor benzine, komt vaak ergens anders vandaan. Bovendien is Europa voor diesel simpelweg meer afhankelijk van import: “We maken in Europa minder diesel dan we zelf gebruiken, terwijl we van benzine juist meer maken dan we zelf nodig hebben.”
Nog hogere prijzen
Dat maakt de vooruitzichten er niet beter op, als de kennelijk zeer belangrijke dieselstroom uit Rusland tot stilstand komt. Toch is er volgens Streekstra nog geen reden voor paniek. “Van een echt tekort zal voorlopig geen sprake zijn. De EU stelt als eis dat landen voor 90 dagen aan voorraad hebben. In Nederland hebben we nog iets meer, dus de eerste maanden is er hoe dan ook nog voldoende diesel beschikbaar.” Bovendien is het bepaald niet zo dat er helemaal geen diesel meer kan worden geproduceerd. “In Nederland hebben we ook raffinaderijen. Die diesel wordt verkocht aan de hoogste bieder, en Nederland is rijk genoeg om die hoogste bieder te kunnen zijn. Ook verder in de toekomst is er dus diesel, maar de prijzen zullen nog verder stijgen”.
Distributieproblemen
Die nog hogere dieselprijs is natuurlijk niet alleen maar vervelend voor wie (nu nog) een personenauto op diesel rijdt, maar treft ons uiteindelijk allemaal. De transportsector is immers nog vrijwel volledig afhankelijk van diesel. Duurdere diesel betekent duurder transport en dus hogere prijzen voor allerlei goederen, wat ook nu al deels een veroorzaker is van de inflatie. Bovendien kunnen er door de hogere prijzen en lastiger verkrijgbaarheid van diesel wel degelijk problemen ontstaan op logistiek gebied: “Het kan best gebeuren dat het niet lukt om alle tankstations tijdig te bevoorraden.” Dat is in lijn met wat de voorzitter van de Belangenvereniging Tankstations eerder vertelde. Streekstra: “Wat dit betreft hebben we het in Nederland echter nog makkelijk. In Oost-Europa kun je niet zo snel en soepel distribueren als hier. Ze maken daar weliswaar ook zelf diesel, maar mogen daarvoor geen olie uit Rusland meer gebruiken. Daar is die distributie dus nog een veel groter probleem.”
Landelijk crisisplan
Hoewel Streekstra niet bang is voor een serieus dieseltekort, weet hij wel dat er wordt gewerkt aan een landelijk crisisplan voor áls het toch zover komt. In dat geval wordt er landelijk gekeken wie wel, en wie geen diesel krijgt toebedeeld.
Via een omweg
Het boycotten van Russische olie en diesel betekent volgens Streekstra niet dat er helemaal geen uit Rusland afkomstige olie meer in Europa belandt. “Veel van die olie wordt naar India verkocht, gaat daar door de raffinaderij en komt uiteindelijk alsnog hier terecht. Zo maken we Poetin in feite nog rijker dan hij al was. Hij verkoopt weliswaar wat minder, maar door de wereldwijde tekorten wel tegen een hogere prijs.” Wordt dat ‘rerouten’ van Russische olie ook aan banden gelegd? “Dat verwacht ik niet. Veel politici willen dat wel, maar anderen zijn tegen. Door ook hier tegen op te treden wordt het tekort immers alleen maar groter.”
